7. Apolohia ti lalaki nga addaan iti nalabaga a krus

ALL MY LIFE, I have been so alone, kinunam manen. Naipasngayen ita ti ubing a rabii ket nariknak ita ti bantot dagiti iduldulinmo a liday iti lakasa ti ubing pay a pusom.

        Tallopulom laeng ngem kastoyen ti litaniam. Tallopulo a tawen a nagpaibaludka kadagiti mangiyaw-awan a kaimudingan.

        Iti duapulo ket lima a tawenko, lima a kas katekista, lima a tawen a pannakilangenlangen kadagiti nadumaduma a padi a kas kenka, iti man Kailokuan wenno iti sabali a lugar, ita laeng, Padre Deus, ita man laeng a makangngegak iti kastoy a kompesar.
 
        Mabalin a naparaburanka iti naisangsangayan a birtud a saan a kas karina a makita kadagiti dadduma pay a kas kenka? Ken asinoak kadi, aya, a pagkomkompesaram iti kakasta a bambanag? Saludsodek koma dagitoy kenka. Ngem naalak ti nagteppel. Ken nagbain. Binay-ak laengen ti lagip a mangikut kadagitoy.

        Immunata a dua ditoy Baguio--di kadi?--iti monasterio dagiti madre a nagabito iti de-rosas. Duduata pay laeng ta dimmagas iti palasio ti obispo dagiti tallo pay a katekista a kaduak nga ag-retreat.

        Kabigatanna pay ti sangpetda kas napagnunumuan iti mitingtayo. Isu a duduata laeng. Ken dagiti nabaked a pader ti monasterio a pagsalsalaan ti kimmalatkat a poison ivy a saksi dagiti saem ken ragsak a duata laeng ti makaammo. Anian a kontradiksion, Padre Deus!

        Manon a misterio ni ayat ti nasaksian dagitoy a pader iti naglabas a limapulo a tawen manipud naipatakder daytoy a monasterio?

        Manon nga ayat ti nasangal iti likmot dagitoy nabaked a pader a kasda man la ammo ti agilemmeng iti sekreto dagiti mawaw a puso?

        Manon a kari ti narakrak iti ikub dagitoy a pader tapno mabangon met laeng kalpasan ti agpatnag a panagpinnateg?

        Ania a kinaumel ti adda iti daytoy umel met laeng a saksi dagiti umel met laeng a kari a nabukel iti napaumel met laeng a sipnget iti ikub dagitoy duogan a pader?

        Iti sipnget, sinawarta dagiti kaibatogan dagiti saludsod.

        Iti sipnget, linasinta dagiti duadua ket impupokta dagitoy kadagiti agur-uray a lino, agur-uray iti pannakakusen.

        Diak ammo, Teresa, kinunam kaniak. Diak ammo.

        I want the answers, Deus, kununak. I deserve some guarantees. I deserve to be with you each morning of your life while you recite your matins. Or your lauds.

        Diak ammo, kinunam. Iti panangsarakmo kadagiti imak, simmarut iti takiagko ti lamiis kadagiti ramaymo.

        Free yourself, kinunam kaniak. Awanan emosion ti balikasmo. Yeloda a limmansad iti gumawgawwawa a pusok. At this moment, I doubted if I love you. Diak ammo no ammok pay dagiti lagip maipapan iti sanaang iti pusom, maipapan iti dungngiar iti sensitibo unay a kararuam.

        Adda kugtar ti alikuteg nga ubing iti matrisko. Inaprosak ti ubing ket iti nakemko, dinuayyak ti Tu es sacerdos on aweternum secumdum ordinem Melchisedech.

        That is the only way, impettengko. Adda sagsaggamaysa a waneswes ti angin ket iti pnagay-ayamna, agsala no kua dagiti pino, salaanda dagiti agkiremkirem a bituen nga itay pay a mangkitkita kadata.

        I don't know, Teresa. Tell me, kinunam kaniak. Linasinka iti sipnget. Inalawko ti kararuam. Ngem kasla bubon itan ti sipnget, maysa a nauneg a bubon a pakaibuyatan dagiti buteng ken namnama.

        Piniselmo dagiti ramayko nga itay pay a pinagkuribetbeten ti lamiis. Diak ammo, kinunam manen. Ngem kas kenka, mangnamnamnamaak iti masakbayan.

        Intuloymo: Adda dagiti waig iti nagbaetanta. Adda dagiti waig kadagiti pasamak a mangtubtubay iti daytoy nga ayat. Kayatko met ti mangballasiw kadagitoy a waig.

8. Ti punganay ni ayat iti sipnget

IN FINE, we never had the chance, Padre Deus. Never.

        And for me, that was for the best. Di kadi ta saan a kas karina ti mairamraman iti basol a tawid? No aglabid pay met ngarud dagiti emperatris iti parokia a kunam la no awanen ti ammoda nga aramiden no di ti makimisa iti alas singko iti bigat ken agnobena iti alas tres iti malem, ayna, ta awan pakawanenda.

        That night in Baguio, it was one communion of souls, Teresa. And I love you.

        Truth to tell, it was only my chance to bare my soul. Only, I did not want to admit that way. Balasangak.

        I know. Please don't remind me.

        Even if I wanted very much to hold your hands, hold them tight and kiss them the way lovers in a rendezvous would, I did not do it. But you were so desolate, Padre Deus. And I did not want to intrude into that desolation, into that mystery.

        You could have held me tight.

        There are things a woman can do but many not.

        Kunam manen, kaniak, iti makipalpalimos a timek: Teresa, do you ever know the meaning of being alone?

        Lima a tawen ti kinapadi, Teresa. Lima a tawen.

        Naalak met laeng ti nagsao: How do you want me to answer your questions, Padre Deus? Nagkulaidag manen ti di pay naipasngay nga ubing iti nakem ket binirokko dagiti senial ni buteng iti nataraki a panagruprupam. Addan dagiti paltiing ti matallikudanen a kinaagtutubom.

        Saankan nga ubing, Deus, kunak koma. Ngem impawilko ti bagik. Naglulukmegen dagiti aglilinnumba nga urat kadagiti ramaymo. Pumurawen ti naraber pay met la ketdi a panguloten a buokmo a no dadduma ket makaanayen a mangdisimula kadagiti kurenren iti mugingmo.

        Soluek no kua ti maysa a rikna: tinennebnakan ti simbaan, Padre Deus. Tinennebnakan ti simbaan ket nalipatam ti dara nga inikkam iti biag. Kantaek latta ti Magnificat iti nakem ket agtalna ti panagkulaidag ti maipasngay pay laeng nga ubing.

        No agsaoka ket maidennes ti rupam iti rupak iti kaadalman ti sipnget, tagikukuaennak ti suabe nga angot ti Brylcream iti buokmo. Uray ti sang-awmo, itayoknak no kua ti riknak ti naglaok nga angot ti Marlboro a menthol ken Listerine. No koma ta kukuata dagiti kanito, Padre Deus. No koma ta saan a naipaidam kadata ti nalabaga a krus iti sonatam.

        Arikapek no kua dagiti kurenren iti mugingmo ket umanayen daytoy a pakapnekak. Umanayen daytoy tapno sarutennak ti bara iti barukongmo nga ipapaidam kaniak ti gundaway. Ti vespers. Ti compline. Ti examinacion de consciencia.

        Tiliwem met no kua dagiti imak ket kunaem: Teresa, sika laeng ti ayatko. Ngem adda lattan daytay sibibiag a waig iti baetta. Ungnguem no kua dagiti imak, ibaludmo kadagiti takiagmo. Ngem mariknak latta ti bileg ti kabusor, Padre Deus: ti nalabaga a krus ti sonatam.

        Would you be willing to listen to my story, Teresa? For once. Please listen. Perhaps there will never be another time, kinunam kaniak.

        Addata itan iti grotto. Taltaluntonenta itan dagiti imaginary a tugot dagiti immuna kadata a nagdawat iti kaasi ken pannakaawat ti Babai a naganak a Birhen.