hulio 1998

s a l a y s a y

Balikbayan
ni Johnny Escobar Atiburcio


s a r i t a

Tallo a Surat
ni Art Tolentino Ignacio


b u k a n e g a n

Bukanegan
ni Ricarte Agnes


d a n i w

Diak Mailawlawag
ni Art Tolentino Ignacio

Kasano a Malipatanka,
Calayab?

ni Gladys Menor

Saan Met Ngamin
ni Roy V. Aragon

Nadumaduma
a Senario ti Rikna

ni Roy V. Aragon


n o b e l a

No Duduaem Pay (6)
ni Roy V. Aragon


g a l e r i a

Retokado: Sumagmamano
Nga Ala 3

ni Roy V. Aragon


k d p y

Burburtia
ni Andy Barroga



Tallo a Surat

                                        Enero 14, 1997

Mike,

Pangngaasim ta dimon uliten pay ti agsurat kaniak ta umun-uneg laeng ti sugat ket sunsonenna ti konsensiak!

Mabainak... mabutengak!

No apay met ngamin a napasamak ti kasdi? Diak ammo ta nabungonak met ti kunak kadagiti naimbag a sursuro ngem no apay met a diak nasurot ti nalinlinteg a dalan.

No apay met ngamin a nagbalinak nga umel a simmupring kadagiti pagayatam! Awan anay ngamin daydi iluluganko iti pampasahero a dyipmo idi nagpa-Laoagak. Ta no koma iti likudan ti dyip iti nagtugawak a saan ketdi nga iti sango wenno iti abaymo nga agmanmaneho, saan koma a narugian daytoy ita a parikutko.

Ngem uray no kasta ket dika pabasolen. Awan sabali a pabasolek no di ti bagik met laeng... ken ti nadawel a panawen wenno ti naulpit a nakaparsuaan. Ta adayo koma a naaramid ti kasdiay no diak inikkan ti gundaway ti kinadarasudosmo!

Diak malansad a panunoten no ania a kita a tadem ti ik-ikutan ti kinataom ta nagballigika pay met a nangruruka ti pundasion ti kunak a natibkeren a kinataok. Ragsak kadi ti ibunga ti ipaspasaksakmo nga ayat wenno tadem laeng iti panangallilaw? Ayat kadi wenno panangallilaw a naappanan laeng iti binunbunton a kari a dandanggayan dagiti makapaseggar a kinaalikuteg? Diakon kayat a lagipen pay.....

Diak la impagarup a kastoy a langa ti pannubok iti dumteng iti biagko. Pannubok a simmangbay iti di napakpakadaan a panawen. Wen, panawen a kalgaw iti biagko... Ah, kalgaw... Wen, kalgaw. Panawen a panagitured kadagiti agsasamusam a liday ken... ahhh... No apay met ngamin a di agpatingga ti pannubok iti tunggal parsua? A kasla kasinginen daytoy ti biag? Babassit ken dadakkel. Pannubok a no dadduma ket nalag-an laeng a risuten ngem adda met daytay nadagsen a nasken nga isapulan iti sungbat no maminsan? Wenno adda met daytay nakarikrikut ngem kaay-ayom a sarangten a kas kadaytoy pannubok ita a naabel gapu kenka ken siak! Gapu iti ayat a kunkunam a dinto pulos mauma a mangag-agas iti kinalupoyko!

Diak ammo no ania ti masnop nga aramidek. Agsusukot dagiti nadumaduma a bambanag iti isipko a kasla mangrabrabsut ti limbong ti panunotko. Ket awananak iti naan-anay a tured nga agpatulong iti adda sadi ngato ta panagkunak ket napukawen ti karbengak a kumamang Kenkuana... Pakawanennak, Diosko...

Mariknakon a kasla umil-ileten ti lubong a paggargarawak. Madlawkon a pumudpudoten ti aglawlawko... Ken makaplengen ti aweng ti kampana!

Diak ammo a sungbatan ti sangkasaludsodmo a no adda met panagayatko kenka. Ti ammok ket awan... Wenno... Diak ammo! Ngem ketdi maay-ayoak no addaka iti sibayko. Ti timekmo, ulbod man wenno pudnoda ket kasla indayonenna daytoy barukongko... Dagiti imam... ramramaymo... ahhh...

Nagpintasda man a lagipen a no tagainepda koma ket diakon tarigagayan pay ti agriing. Ngem no apay met a dumteng ket dumteng latta a pilit ti pannakalukag iti ridep. Pannakalukag a manglukais a ti tagainep ken kabaliktad iti kinapudno. Wen, balangkantis dagiti tagainep! A kasla iti nakaparsuaan. Ta no sapay ket apay a kastoy ti marikriknak?

Mike, kunam nga il-ilalaennak ket gapu iti panangilalam kaniak, dimonto ipalubos a maukas daytoy naabel a kinnaawatanta. Diak met mailinged nga adda metten nadamili a panangipategko kenka ngem... Paunayen ta aw-awaganna met ti pannakagabut ti rimmusing a relasionta! Ita met laeng... Wen, masapul a magabut ita ta nasapa pay!

Ulitek manen nga ibaga kenka nga adu dagiti napatpateg a pangiruknoyam iti panangilalam... A kas met kaniak iti rumbeng a pangipaayak! Ammok a siuunnat dagiti takiag ti nakaparsuaan a mangyawat kenka ti maikari unay nga ipategmo iti biagmo. Maawatannak koma...

Pudno a naapges nga awaten ti kanito a panaggibus dagiti kastoy a langa ti pannubok ngem nasken a subliak ti nakayaw-awanak a dana a numan pay nasiit, anusak a sarangten ta ania ngarud ket isun sa ti nairanta a para kaniak...

Ammok a narigatka a malipatan ngem pilitek a laksiden ti lagipmo iti panunotko. Pangngaasim ta dinakon singaen pay. Kastan.....

                                                  Salome





                                        Enero 22,1997

Salome, biagko,

Kas nasaomon, dinto pulos maumag ti panangipategko kenka a kas iti dinto mauma a panangilalak iti saan laeng nga apagrusing no di ket narangpayan a relasionta ket diakto pulos ipalubos a magabut dayta a masetas! Patiem ketdi nga ad-adda a gaikak ti arubayanna tapno awan makalapped ti nadaras a panaglangtona.

Ngem kasanguanan nga ituloyko daytoy a surat a mangidanon ti napalaus nga iliwko kenka ket palubosannak man pay nga umay kumablaaw iti bugbugtong a kapipintasan ken kasasam-itan a parsua a nadamili iti daytoy a lubong a mangbasbasa ita iti daytoy a papel a nakaurnosan dagiti agsusukot a letra ni ayat a timpuar manipud iti lansad 'toy barukongko a mangidanon manen no kasano ti panangipategko kenka.

Ipatpategka unay! Patiem koma a daytoy a panangipateg ket awan ti naikupin a rinet ti panangallilaw no di ket nabungon iti nasin-aw ken kasasam-itan nga ayat a sika ket sika laeng, awan sabali ti pakaisagutanna!

No namin-anon a sinursorko ti ikub ti nakaparsuaan a nagsapul iti kunam nga umno a pangiruknoyak iti panangilalak... Ngem sika ngarud, Salome, sika ti nabirokak! Maawatannak koma.

Ket ammok nga inyawatnaka a siraragsak ti nakaparsuaan kaniak ta pinalubosanna a rimmusing ken rimmangpaya ti relasionta. Mamatiakon a ti nakaparsuaan ket napnuan saan laeng kadagiti bambanag a kasapulantayo iti daytoy a biag no di ket pay addaan kadagiti karit; nagduduma a karit a maysa ditan, iti kapanunotak, ti panangtakuat iti maysa a langa ti ayat iti daytoy agdama a kasasaad ti biag! Ket pilit a kidkiddawenna a takuatentayo dayta a kita ti sabali nga ayat. Wen, maysa nga ayat nga agap-apon iti salinong ti lasag ken rikna - ket iti kanito a malukag, agbalin daytoy a naidumduma ken naturay.

Narigat nga itarayan ti karit ti nakaparsuaan ta nabilegda. Ta naturay met a kas iti karit ti panawen. Nabilegda a mamaglupos iti amin. Nabilegda a mangyasideg kadatayo iti sidong dagiti nakaunnat ken nakidser a takiag a mamagbukar iti tunggal malmalday a rikna. Nabara nga imeng a pakariknaan iti talinaay, pudot ken ragsak!

Maawatam?

Utobem koma a naimbag a maysata kadagiti manmano a tinapik ti nakaparsuaan a sumurot iti dalan iti kastoy a langa ti karit. Narugiantan ket ituloyta ngarud a lasaten. Inta ketdi patibkeren ken pasudien daytoy nga ayat. Ituloyta nga ayaten dagiti rikna a nangisuro kadata a nangtakuat a nalamlamuyot pay gayam ti arak nga inumen manipud iti nabalisungsong a papel ngem iti kopita.

Ituloyta ti agkibin ken agpapas iti sam-it nga it-itden daytoy nga ayat. Ngem saluadanta koma a naimbag dagiti salun-atta nangnangruna kadayta bagim a nabileg a mangtimtimon iti daytoy namaris nga ayat agsipud ta nakail-ilala; agsipud ta napintas, nasam-it kadagiti mata... bibig ken... ohh, Salome, biagko!

Maawatannak met koma. Kasapulanka, kasapulannak. An-anuek pay ti agbiag no mapukawka? An-anuem pay dayta imnasmo no paidamam met ti tartarigagayanna a ragsak? Dimo koma sayangen dagiti aglabas a panawen. Mamimpinsan a bumaba ti bituen iti unos ti panagbiag.

Maymaysa ti kaalimpatokan a paset ti biagta ket isu ti agdama!

Bay-am latta dagiti makasinit a mata ngem liklikam koma ida; bay-am dagiti nagsanga a dila ket dimo ikaskaso ida; bay-am latta ti aweng ti kampana ta isu ti pagorasan no dadduma.

Agtalinaedta ketdi a nairut a nakaarakup iti puon ti lumanglangton a relasionta ket rumbeng laeng nga ipaayanta dagiti rikriknata iti awan umasping a sagut nga isu dayta iti patuloy a panaginudota iti daytoy bumarbara nga ayan-ayatta! Ayat a mandaddadang kadata--ayat a manglanlanang kadagiti rekka ti iliw nga ipapaidam ti panawen. Wen, ayat a mangibuybuyat kadata iti naruay a gundaway nga agpapas iti awan kaaspingna a sam-it nga it-itden daytoy a pinnateg: nakasamsam-it, nakaragragsak, bumarbara, gumilgil-ayab...

Nalipatam kadin dagidi tumalna-umunget a dalluyon nga agkarayam a sumagpat iti napudaw a kadaratan? Nalipatam kadin daydi binuybuyam a kunam a kasla mabisin a dakkel a tumatayab a lumnek-lumtaw iti karuotan a ngarab ti nagalis ken bangkirig a rengngat iti nagbaetan ti nawawasnay ken immimbudo a tambak iti nadam-eg a bangkag? Nalipatam kadin ti panangtiliwmo kadaydi a tumatayab ket kinunam a dimonto a pulos kauma nga ay-ayamen? Samo met la inibbatan idi nagkulipagpag ta kayatna manen ti umapon? Ket idi nakaapon, nagkulipagpag manen iti kulonganna ket urayka la napaasug gapu iti pannakagunggon ti tangkalna a saksaklotem? Oh, Salome, mailiwak unay manen kenka!

Inton petsa 14 ti Pebrero, aldaw dagiti puso, iti daydi met laeng a lugar ken oras. Magagaranakto a manguray kenka sadiay!

                                                  I love you very much,
                                                  Mike

P.S. Ammok a kaay-ayomto manen ti banag nga isagutko kenka iti masungad a panagkitata. Naidumduma! Kas iti dati, sagut a mangngegmonto laeng ken marikna. Ngem rikna a mangbatokto amin a saguday ti kinataom ket maikitikitdanto iti amin a diding ti kinaasinom! Ta di met dagitoy dagiti kapapatgan a sagut wenno taraon dagiti makabartek ti banglona a sabong? Wenno kapipintasan nga ikawes a mangbisti kadagiti kasla nabiag a munieka a kas kenka? Manen, inton katorse ti Pebrero, laglagipem...

                                                  Siak met laeng





                                        Enero 29, 1997
                                        Urgent Letter

Everdearest Fred,

Imutektekam man a naimbag dagitoy a balbalikas nga umayko manen isangsangit kenka.

Apay, apay a dimo man la marikna dagiti agtedtedted a lulua iti likudan dagitoy a balbalikas?

Kankanayonko nga ipalpalagip kenka no kasano a kaundayen a panawen ti pannakayadayom iti dennak. Panawen a panangulilam kaniak! Napauten a panawen, Fred, ta agtallonton a tawen! Tallonton. Laglagipem a pinanawannak tallo a lawas kalpasan daydi panagkallaysata.

Ulitek manen ken manen nga idanon kenka a nalpasen ti panakkelen a balay nga arapaapmo a para kadata ken ti agbalinto a bungata. Kumpleto metten dagiti alikamenta ken nalawa met bassiten dagiti talon a nagatang ken nasalda. Awanen ti sapulek pay, Fred, awanen! Diakon kasapulan pay ti ania man a gatad a matgedam pay dita Qatar! Addan urnongta malaksid pay kadagiti pautang. Sikan ti kasapulak, Fred, sika!

Fred, dika kadi mailiw kaniak? Diakon masarkedan ti iliwko kenka. Ta no ti kunam a pa-extendmo ti kontratam dita Qatar ket diak la ammon.....

Adu ti ginggined ditoy, Fred, adu! Napipigsada! Mabutengak amangan no marpuogton a mamimpinsan daytoy binangonmo a pagtaengan no dika pay la agawid ita!

Agawidkan, Fred, ita met laeng... pangngaasim. Maawatannak koma ta agawidkan a daras.

                              `Toy mail-iliw unayen nga asawam,
                                                    Salome




ti autor






isyus agipatulod agsurat ti makunak dap-ayan pagpirmaan tungtongan dagiti editor