1. Ti Sarita ni Teresa dela Cruz, agay-ayat
UMUNA PAY LAENG a makitaka, Padre Deus, inay-ayatkan. Ayat a nagramut iti liday a naimutektekak kadagiti matam. Ania aya a misterio ti ipempempenmo dita pusom ta lumtuad latta a lumtuad dayta a liday?
Uray idi umuna unay a makitaka, Padre Deus, ammok lattan. Idi kinunam kaniak nga I want out, Teresa, I want out, ammokon nga addada dagiti ansisit ken mangmangkik nga agin-indeg dita barukongmo. My Church is a prison-house, kinunam. Idi mangngegko dayta kenka, ammok lattan. Ammokon nga ay-ayatenka. Gapu ta ammom ti kaririknam iti laksid ti kinapadim. Gapu ta ammom ti agbalin a tao iti laksid ti panangalun-on kenkan dagiti santo ken santa iti simbaan.
No, Padre Deus, no, kinunak kenka. Iti umuna a gunbdaway, inrakurakko met ti im-imetek a luksaw a bunga dagiti adu unayen a disappointmentko iti simbaan. Sometimes, I pray for disturbance. Ikararagko, kas iti maysa a kararag nga insagutmo idi kaniak iti daydi retreat a nakatiliwan ti rikna ti maysa ken maysa kadata: Disturb me, O Lord, disturb me. In the face of the dogmatization of the truth of my life, disturb me O Lord.
No, Padre Deus, you are wrong. The red cross on your habit, the one on your breast, is a web of your own creation. That is your very prison.
Ibagak kenka ita: It was love that made me understand your sorrow. And mind you, I don't have to be a catechist to be able to do that.
It was love that made me see more of your pain. I had to be pained to see that.
And that longing I have long kept in my heart. For you. Just for you. And for no one else.
Inay-ayatkan uray no ammok met nga ay-ayamento manen ni daksanggasat nga ayat daytoy pusok.
Iti kaano man, awanto lattat' kaibatogak iti dayta nga ayat a masansan a linaon dagiti pangasabam. Anian! Ta asinoak koma iti simbaanmo, Padre Deus?
Asinoak iti naindaklan nga awag ti Namarsua kenka?
Asinoak iti gimong a paggargarawam a ditoy ket kasingin ni ayat ti panaginkukuna, a ditoy ket katukad ti pammakawan ti pirak?
Ay, wen, masirayak ita: Ti pannakikamalala ti Sao iti sao dagiti mannakimisa nga agtuturay? Ilalaenka, Padre Deus. Ilalaenka. Isut' gapuna nga ay-ayatenka.
Iti kada Domingo a panagsermonmo, nagaweng ketdin ti panagballatek dagiti balikasmo-dagiti sibibiag a balikas ni ayat a mangsudak iti nakem, mangallilaw iti rikna tapno mamatika nga adda latta nabati a kaimudingan ti puso nga addaan iti di agkupas nga ayat iti baet dagiti sangaribu ket maysa a batibat a nangabalbalay iti kinatao.
Nangabalbalay iti kinatao kunak-ken ulit-ulitek. Ta dayta ngarud ti pakabuklan dagiti arapaap a binukelta manipud kadagiti nagkaadu a pangngadua. Saksi dagitoy a pangngadua dagiti umel nga ulimek a msansan a sumuknor iti barukong. Idi kunaek kenka: deus, kasanon no mailaw-anta, nakitak iti suli dagiti malmalday a matam ti maysa nga anniniwan ni buteng nga awanan iti nagan. Anniniwan laeng ni buteng, Padre Deus, ket naparugmakan! Uray ti puraw a sotanam idi, naganniniwan, ket iti apagdarikmat, kasla man daytoy manto a mangiwarwaragawag iti panagtabon ti maysa nga ayat ken ti bunga dayta nga ayat. Inibitak daydi a kanito, maysa nga ibit nga awan anug-og, maysa nga ibit nga umel. Ngem ibit met nga agkamang iti lagip, iti nagtagisugat a lagip. Kas ita. Kas ita, Padre Deus.
2. Ti Lalaki iti Altar
NO APAY KETDI nga impaayko kenka ti maysa nga ayat nga ammok nga agbanag laeng iti maysa a pammumpon dagiti agsasalisal a rikna, Teresa.
Numan pay adda met laeng dagiti kasingin a buteng dagiti maruk-atan a rugso iti panaginnala ti dua a kararua, diak ammo no ania a misterio ti mangidurduron kaniak tapno birokenka kadagiti arapaap.
Birbirokenka, Teresa, iti maila unay a siled. Maila iti bara. Maila iti garkgak kalpasan ti panaglantip dagiti puso nga agbirbirok latta iyti pannakapnek. Kalpasan ti pannakapaksiat dagiti immabuyo a rugso ken derrep, pagsaritaanta no kua ti pannakawayawaya ti dogmatisado a simbaan a kagiddan ti pannakawayawayata met iti karsel dagiti di latta maipeksa a rikna, ayat, kararag. Aggigiddan ti pannakawayawaya, Teresa. Kaano man dinto innunaan. Isu a rumuk-atta iti pannakaruk-at dagiti nabaludsen nga elemento ti pammati.
Birbirokenka, Teresa, kadagiti maipumpon a malem iti brbariok, kadagiti mailakasa a kararag iti katengngaan ti rabii a pannakisarsaritak iti din sa met sumungsungbat a Dios.
Apay nga awanka, Teresa, kadagiti kanito a masapulko unay dagiti pammaregta manipud kadagiti misuot nga inka no kua ilibak tapno isemannak? Saan a ganggandiong dagiti isemmo, ammok. Isu nga adda no kua rason no apay a nasken nga agbiagak iti laksid dagiti liday.
Ar-arapaapenka, Teresa, iti panangar-arapaapko met laeng iti Dios. Ar-arapaapek dagiti iduldulinmo nga umbi ken dungngo ken kinamannakaawat. Ar-arapaapek ti gitebgiteb iti saklotmo, ti kugtar ti maysa a nabiag, ti alikuteg ti ubing a gumawgawwawa met laeng iti ayat. Kas kaniak. Kas kenka. Datayo a tallo. Datayo a tallo nga agpalpalimos iti ayat.
Iti arapaapko, mabukel ti isem ti maladaga a Deus, tinawidna ti singin a kallidmo, Teresa. Tinawidna met ti panguloten a buokko. Ken dagiti induldulinko a kalbario.
