|
Iti Panagrang-ay ti Pagilian
ni Johnny Escobar Atiburcio
Saanko a maawatan a nalaing no sapay a ti pagiliantayo a Filipinas bassibassit ti panagrang-ayna iti kasasaad ti panagbiag ti kaaduan nga umili. Maysa a nakadidillaw ket kasla awan ti kaipapananna ti biag ti tao. Kasla awan ti epektibo a linteg a mangabbukay ken mangsaranay iti pateg ti biag. Addada nga agpayso dagiti paglintegan ngem dagiti tao a napusgan a mangipatungpal ket dida met a suroten dagiti reglamentos dagiti nasao a paglintegan. Napatpateg met ti politika ken pinnolitika ngem iti biag ti tao. Maysa pay ti aw-awagantayo a compadre system. Uray saanna a rebbeng a dutokan ti maysa a tao iti maysa a pagsaadan gapu iti kaawan ti naan-anay nga adal ken eksperiensiana, no la ket am-ammona, maisaadna latta. Dagitoy a naisaad iti gobierno ken pribado a pagopisinaan, manipud kababaan aginggat kangatuan, maaramidda latta ti kaykayatda a pabor iti bagbagida ta uray adda pannakamata ti gobierno a mangatipa kadagiti saan a nalinteg nga aramid, awan ti maaramid ta kabunggoy amin ida ti politika. Maysa a pagarigan ti panagpaukag iti papeles ti daga. No awan ti am-ammom idiay nga opisina a pagpaukagan, ibagada nga adu ti trabahoda ket pagsubliendaka iti sumuno nga aldaw wenno pagurayendaka iti adu nga oras. Ngem no pasuksokam ida, dagus nga asikasuendaka. Maysa pay daytoy: Kaaduan kadagiti agtutubo, addaanda iti adal ngem kalpasan ti panagraduarda awan ti masapulanda a trabaho. Awanan ngamin iti sistema ti gobierno ken pribado nga op-opisina tapno agkakapponda kadagiti pagadalan tapno maidiaya dagiti nakalukat a trabaho. Dagiti tao, umsienda dagiti deadal nga agtutubo no sadiay taltalon ti pagtrabahuanda. Saanda a maawatan nga daydiay laeng ti masapulanda agsipud ta awan met ti am-ammoda kadagiti turayen. Maysa pay, no adda adal ti tao, no mabalin saanna a kayat a marugitan ti imana. Saan la a dagitoy ti makaatipa iti panagrang-ay ti pagiliantayo a Filipinas. Dagiti inuugma a pampanunot, isuda ti napigsa a mangburibur iti isip dagiti agtutubo nga agngayangay ken agbirbirok iti nasayaat ken moderno a panagbiag. Dagiti nabotosan nga agturay, kitaenda koma ti pagsayaatan ti pagilian tapno mananam met ti kaaduan ti nasayaat ken naragsak a panagbiag. 
TI AUTOR
Naipasngay idiay Camangaan, Vigan, Ilocos Sur idi Agosto 1922. Nagkameng iti US Navy idi 1946 ket kalpasan ti 20 a tawen a panagpaayna iti Submarine Service, nagretiro idi 1966. Nagtrabaho iti Federal Civil Service a nagretiruanna idi 1986. Kabayatan ti panagpaayna iti Civil Service, nagbasa, babaen ti GI Bill, iti University of Hawaii iti major nga accounting. Kinunana pay: "Now, I am completely retired, and and I have the urge to return to the Philippines and enjoy my twilight years there."
|
