No dumuklos
dagiti allawig
sarita ni Art Tolentino Ignacio

SAANNNN", naburak ti kinaulimek ti rabii iti yiikis ni Luming.

Bimmaringkuas ni Luis. "Luming! Luminggggg..." winagwagna. "'Nia't napasamakmon?"

Asug ken aneng-eng ti insungbat ti timmangken ngem nakamulagat nga asawana. Kasla marigatan nga umanges. Agtigtigerger ken nalamiis ti bagina ken napigket dagiti agtutukel a ling-et iti mugingna.

"Lumingggg! 'Nia't kuemon, 'ya?" indir-i ni Luis a bulonna nangitalmeg iti rusok ni Luming. Ad-adda a nagasug daytoy. Timmaray ni Luis a napan nangtaog iti danum iti malabi iti bangkera.

Kasta unay met ti danag ni Nana Maria a mangpalpal-id ti nakaunnat nga anakna. Nagsubli iti apagapaman ti rikna ni Luming idi nakainum iti panglamiisen a danum. Nabang-aran bassit. Inwarasna ti panagkitana iti aglawlawna. Idi makitana ni Luis, inarakupna daytoy iti nairut sa nagsangit.

"Pakawanennak iti adu a nagkurkurangak, Luis..." nagsaibbek. "Pakawanennak koma..."

"N-No kasta... Oh, Luming, agyamanak..." Napalua ni Luis iti napalaus a ragsakna. Napalalo met ti isem ni Nana Maria a mangar-arikap ti rungrongna a naisaluket iti likudan ti putek nga adigi.


MAIN-INAWEN ti agsapa. Agpakpakadan ti kabus a bulan iti lulonan dagiti rumanitrit a pinuon ti kawayan nga ilillili ti nalamiis a pul-oy. Pul-oy a dumupdupag iti kaunggan ti balay a nangalli-allin kadagiti atitiddog a buok ni Luming. Nalukag daytoy. Tinaliawna ni Luis a nakadalikepkep-a-nakasikig iti abayna. Inan-anatna nga inulsan. Napnuan iliw dagiti ramramayna a nangapros iti muging ti matmaturog nga asawana. Nagin-inayad a dimsaag iti papag. Rimmuar a nagturong iti laem sana sinindian ti kingki a naiparabaw iti nagtimbukel a lamesita. Miningminganna ti nakusnawen a ladawan ni Luis a naibitin iti tinidtid a diding. Pinerrengna. Kasla kimmidday ti ladawan kenkuana ket napaisem. Di pay naladaw ti amin, Luis, nayarasaasna.

Timmamdag. Sinabat dagiti naisapri a linnaaw nga impugso dagiti agsisinnipat a bulbulong ti narukbos a kayo ti mangga iti paraangan. Inaprosanna ti immagneb a rupana. Pinaliiwna ti bagina. Ah, saan a nasebseban ti bimmara a riknana. Immisem. Sinarut dagiti matana ti nagbabaetan dagiti kaykayo iti arubayan a silsilnagan ti lumlumneken a bulan. Kasla paraison ti lugar a makitkitana.

Nagsubli iti kuarto nga iddada. Nagtugaw iti iking ti papag sana inagep ti nasam-it turogna nga anakna. "Ket sika, balasangko, ti agpaay a sabong a mangted nabanglo nga ayamuom iti bangonentayo a paraiso," nayebkasna.

Bumanarbaren ti lawag iti giwang ti bantay Kimmabalio. Nasdaawan pay ni Luis a nariinganna nga aglutluton ni Luming iti pamigatda. Naragsak ti ayug ti sonata nga idaydayyeng daytoy. Milagro. Iti dati, agmatuonen no makariing ken baybay-anna ni Nana Maria a mangasikaso ti pamigatda. Ania ngata aya ti napasamakna idi rabii ta isun sa metten ti puonna a nagbalbaliw? Ngem uray no ania man dayta, pagyamanak ta isu't tulbek ti panagbalbaliwna, insungbatna iti saludsodna.

Nalagipna ti naamnaw a pannakilangen ni Luming kenkuana. Nakas-ang a kalman ta kasla imbilang pay ni Luming a maysa isuna a sabidong kadagiti matana. Nga agingga a naaddaanda iti anak ket saan a namalbaliw ti riknana kenkuana. Ngem dina pinabasol ni Luming no apay a kagurgurana iti laksid ti kinapudno nga agassawada. Ta ammona a napilpilitan laeng ni Luming a nakiasawa kenkuana a kas panangtungpalna iti kiddaw daydi amana kasanguanan a napan iti sabali a biag! Ket iti bangir ti kinaatap ti rikna ni Luming kenkuana, ad-adda ketdi nga inanusanna ken nagtalinaed a narubrob ti panangipategna iti asawana.

Nagin-inayad a nagturong iti sirok ti agdan a nakaibitinan ti aruatenna a parataltalon. Nagpelles ngem nadlaw ni Luming ti agkutikuti nga anniniwanna a pinarnuay ti kingki a pagsilawan a naisab-it iti diding.

"Nakariingka gayamen, Luis," nalailo ti timekna. "'Ka kad' 'diay taltalonen?"

"W-Wen... Numona ta 'diay Kabalayangan ti pagaraduak ita." Insungbatna a bulon ti panangibarikesna iti bunengna. "Adayo..."

"'Kanto la agarado no bigaten..." kinuna ni Luming sa nagdumog.

"A-Apay kadi?" inasitgan ni Luis.

"Kasla madi ti bagbagik ngamin..."

Dinapadap ti Luis ti tengnged ti asawana sa nagkatawa. "Kasano a madi ket kasta unay dayyengmo itay?"

"Basta dika mapanen..." naglibbi ni Luming.

Immisem ni Luis. "Mayatka kadi a mapupok ti talontayo idiay? Siak laengen ti saan pay a nakaarado idiay. Ngem ala, no ibagam ti pudno a rason, diak mapanen..." pinidilna ti timid ni Luming.

"Kua 'gamin..." timmallikud. "N-Nasangdoka kano ti nuang ket nat... Ba'amman la'ngen..." nagwagteng.

Nagkatawa ni Luis. "Nasangdoak iti nuang? 'Sinti nagkuna?"

"Ti tagainepko 'di rabii!"

Ad-addan ti katawa ni Luis. "Mamatika ti tagainep..."

"Luis," naglua. "Mabutengak a mapukawka kadakami..."

"Mapukawak?" inarakupna ni Luming. "Ita pay ta nakariingkan?"

Saanen a nairidep ni Luming nupay nariwet pay laeng. Linuktanna ti daan a lakasa sana sinursiran dagiti adda pigisna a kamiseta ni Luis. Agdaydayyeng. Immasideg ni Nana Maria kenkuana. Adda isem kadagiti kuribetbeten a bibig ti baket a mangam-ammal iti tabako a paypayubyobenna.

"Nakariingka gayamen, inang..." kinuna ni Luming. "Pakidagasyo man a 'rikep 'ta tawa ket nalamiis."

"Nabengbeng ngamin ti angep 'su a nalamiis." Nagtugaw ti baket iti abay ti balasangna. "Ken itayak pay a nakariing."

"N-Nangngegyo ngarud ti nagsaritaanmi ken Luis?"

Immisem ti baket sana sinulnot ti tabako iti ngiwatna. "Limmag-an ngarud ti riknak ken kasla makitkitakon ti naannayas a masanguananyo." Timrem ti luana gapu iti ragsak a nangdingkal iti kaungganna. Kinapudnona, nabayag metten nga ikarkararagna ti panagbalbaliw ni Luming ta maasian unayen ken Luis nga agsagsagaba.

Nabuak ti panagpinpinnatangda nga agina idi adda danapeg ken agsasaruno a tugtog ti ridaw.

"Manang Lumingggggg!!! Nana Mariaaa!!! Manang Luminggggg!!!!" Pumigerger ti pukkaw.

Nagdardaras ni Luming a nagturong iti ridaw. Nagkebba ti barukongna. Simmaruno ti baket.

"S-Sika gayam, Poldo," impasabat ni Luming idi maluktanna ti ridaw. Umanangsab ni Poldo. Di ammo no ling-et wenno linnaaw ti nangbabasa iti mugingna. Agpigpigerger dagiti bibigna ken pumurpuraw a kas man adda kaamakna la unay.

"M-Manang Luming, saanka koma a mabigbigla..." kinunana sana inalaw ti angesna.

"A-Apay?" kimmaro ti kebba ti barukong ni Luming. "Apay?"

"N-Ni Manong Luis... ni Manong Luis.... Nadungpar ti dyip ket.... k-ket natayen!"

"Saannnnn!!! Saan a pudno ta imbagam, Poldo... saannnnnnn!!!" inriaw ni Luming ket kasla nagtupak ti sibubukel a lubong kenkuana. Nagtayyek ti panagkitana ket naawanan iti puot.


NABAYAG a naibalud ni Luming iti ladingit. Saan a matil-ayan ti saem a bimmalay iti barukongna. Dina maarakup ti kinapudno a pimmusayen ti asawana ket bin-ig a sangsangit ti nangibulosanna kadagiti sennaayna.

"Kayatko metten ti matay!" kanayonna nga ipukkaw no kasta a dinan masarkedan ti apges ti ladingitna. Di payen makapangpangan. Marurosen daydi sudi ken libnosna a namagbalin a karit idi ken Luis tapno naibturanna dagiti adu a pannubok a limmasat iti biagna.

"Luming, patibkerem 'ta nakemmo, anak," kanayon a palpalagipan ti inana. "Awan ti maaramidantayo ta 'su ti kinayat ti Namarsua."

"Inang, nakas-ang ti napasamak... No kaano a nasursurok nga ipateg ket isu met ti isisinana, apay?"

"Anak, saanka nga agmaymaysa nga agsagsagaba ta marikriknak met ti saem ti agdama a bakbaklayem ita. Ngem masapul nga awaten ti nagayatan ti Dios. Dimo koma liplipatan nga addaanka iti anak a rumbeng a pakaipaayan 'ta panawenmo. Isu koma ti agpaay a liwliwam. Ikarigatam a padakkelen ken maikkan iti naraniag a masakbayan..."


MAYSA a naladaw a malem, nakigtot pay ni Nana Maria bayat ti pangsukdalna iti bunga ti marunggay iti ruangan ti inaladanda idi adda maysa a lalaki a nangkablaaw kenkuana.

"'Imbag a malemmo met, anak..." Miningminganna ti lalaki. Natakneng ti langana. Natanang ti gunayna. Adda bitbitna a maleta. "'Nia kad' ti maitulongko, anak?"

"D-Da koma Luis ken Luming, nana." Immisem ti lalaki.

"Ni... Ni L-Luis?" intalangkiaw ti baket.

"Wen, nana.... K-kabsatko isuna!"

Nasdaaw ti baket. Kasla nareppet ti dilana. Nalipatanna ti nagpakada iti lalaki ket timmarengteng a simrek iti balay.

Rimmuar ni Luming a masmasdaawan. Adda ni Nana Maria iti likudanna a sikukuretret ti mugingna a kasna la rukrukoden ti kinatao ti sangailida. Pinalaemda ti lalaki. Namrayan dagiti agina ti agtintinnaldiap.

"Diak ammo nga adda kabsat ni Luis..." imburak ni Luming ti ulimekda apaman a nakatugawda iti laem.

"Siak ni D-David, Luming," insungbat ti lalaki. "Kabsatko ni Luis iti ama. Ubbingkami pay idi nagsinakami iti dalan. Nakigasanggasatak 'diay Mindanao iti las-ud ti adu a tawen. Manipud idi, saankamin a nagkita. Ngem itay napalabas a bulan, adda nakaibaga kaniak a ditoy gayam Nueva Vizcaya ti nakaipadpadanna ket ditoy metten a nakiasawa. Iti nalaus nga iliwko iti kabsatko, addaak ita ditoy..."

"No kasta, dimo pay ammo ngarud ti napasamak iti kabsatmo?" imballaet ni Nana Maria.

"N-Napasamak iti kabsatko? Ni L-Luis? Apay?" Napatakder ni David a kasla nasinit iti nagtugawanna. Pinagsinnublatna a kinita dagiti agina.

"Natayen ti kabsatmo, David..." Ni Luming.

"Ni Luis... ti kabsatko, natayen? Saannn!" nakemkem ni David ti sangina. Adda gil-ayab kadagiti matana a nangperreng kadagiti agina a kasna la ida pabpabasolen.

"Tallon a bulan ti napalabas manipud `di ipapatay ni Luis," intuloy ni Luming. "N-Nadungpar iti lugan ket agingga kadagitoy a gundaway, di pay natiliw ti awanan puso a drayber a nangpatay iti asawak!" Nalmes manen dagiti matana ket dina nagawidan ti naganug-og.


AGINGGA nga addaka ditoy, David, pagan-anusam ditoy a pagyanan," kinuna ni Nana Maria a bulonna ti nangiduron ti rikep ti kalapaw nga inranta idi ni Luis a pagpainganna no tiempo ti pudot ken pangipunpunduanna metten kadagiti ramramitna a pagtalon. "`Diayka koma balay nga agyan, nakkong, ngem 'mom metten no kasano ti kinabudo ti ngiwat ti tattao..."

"Maawatankayo, nana, didak pakadanagan," inyallawat ni David. Inwarasna ti panagkitana iti pakabuklan ti aglawlaw. Bassit ngem nangayed a kalapaw. Nalinis ti pannakatidtid ti kawayan a diding ken maibagay unay ti nipa a rikep ti ridaw ken ti dua a tawana. Pamengbengen ken nabibin-as a pan-aw ti atepna a tumuktukno iti nagrukob a sanga ti santol. Arado, suyod ken muriski ti nakapasanggir iti sikiganna a kas man umas-asug iti bayagdan a di naaramat.

Naatrakar iti buya ti aglawlaw. Putputong dagiti manmano a balbalay ngem nabaknang ti aglawlaw iti narurukbos a kaykayo a mangipalpal-id iti nalamiis a pul-oy. Nagturong iti likudan ti kalapaw sa simmagpat a nagtugaw iti simminublan a bato a naipatay iti bakrang ti nagtimbukel a palibtok a naibutones iti pus-ong ti immuleg a waig. Manipud dita, binuybuyana dagiti lumakayen ngem nabubun-as pay laeng a kayo dagiti lengnga a kas kuerdas ti arpa a nakaintar iti lauden ti nalangto a turod. Iti lauden ti turod a naaplagan iti bumerde a pan-aw, makitana ti nalukmeg ken agar-arab a nuang. Ah, pimmaraiso a lugar, nakunana iti nakemna. Ngem nakagatna ti sangina idi nalagipna ni Luis...


AMMOM, Luming, nagaget ni David," nakuna ni Nana Maria naminsan nga aglutlutoda iti pangngaldaw. "Kas met la kadaydi Luis..."

Immisem laeng ni Luming. Limmag-anen ti barukongna. Main-inutna met laengen a mailiwliwag ti ipupusay ni Luis. Pamrayanna metten ti agkatawa no kasta a ray-awen ti inana.

"Talaga a nagaget," indayaw manen ti baket. "Dandani isu ti mangtartrabaho iti amin a napanawan ni Luis."

"Wen ngarud, inang... Mababainak pay ketdin kenkuana. Laplapdak ngem di met sumardeng. Kayatnakami kano a tulongan ita ta awanen ni Luis."

"Ngem 'mom, Luming, di sanay nga agtrabaho iti talon ni David," intuloy ti baket. "Nalabbasit dagiti mukodna sa dina pay ammo ti agiggem iti arado. Ken 'mom, Luming?" inkalbit ti baket iti anakna. "Nakitak a sinakayanna ti nuang ngen natnag ti sinalbag!" inyellekna.

"Ni inang met, ti la makitkitana," imlek metten.

"Ngem agannadka," nagserioso ti baket. "Masansan a matiltiliwak a mangbuybuya kenka!"

"Alla, ni inangen! Maan-ano no kitaennak, adda met matana."

"Kasla agkursonada `diay karaho kenka!" inyarasaas ti baket.

"Alla, agkursonada ket no ipagnak?" inkatawa laeng ni Luming.

"Heh, nagadu't maar-aramid a kakasta!" inlibbi ni Nana Maria ngem nagayek-ek laeng ni Luming.


SIMMUROT ni David ken Luming a nagudong iti ili maysa a bigat ti Domingo. Mapan aggatang iti masapsapulda pambaranna metten makimisa.

"Amangan no agbabawika, David, narigat ti dalan, ne," inyangaw ni Luming ta di maun-uni ni David. "Dita met nakamakam 'tay kakaisuna a Sarao a dumandanon ditoy seksek a lugarmi. Lengleng a lugar a di pay madanon ti elektrisidad..."

"Naruamakon, Luming, a magmagna iti kastoy a dalan." Mapilpilit ti isem ni David.

Napigket ti nalimed a panangtaltaldiapna iti alliwit ni Luming.

"Naruam no agkaratibkolka!" Inkatawa ni Luming.

Napalalo manen ti katawa ni Luming idi laslasatenda ti pagattumeng a karayan. Makadanonen ni Luming iti bangir ngem adda pay laeng ni David iti tengnga a saggaysa ti addangna a kasna la yamak no adda abut a pakaipisokanna.

"'Su met laeng a nabasaka idi simmangpetka 'diay balay!" inyellek ni Luming idi makaballasiw ni David.

"Apay ket ngamin a dida rangtayan, a!" Inkatawa metten ni David sana pinunasan ti ling-et nga agar-aruyot iti rupana.

Umaldawen idi rummuarda iti simbaan. Nagtarusda iti tiendaan.

"Luming, bagay kenka 'ta maong a pantalon, ne," intudo ni David ti naka-hanger iti iskaparate. "Ken dayta lumabbatis a t-shirt nga adda sinanpuso iti sangona."

"Ay, para tin-edier la dagita," kinuna ni Luming. "Ken awan kuartak."

"Talaga a bagay kenka," impilit ni David. "Siak ti manggatang."

Saan a nakauni ni Luming idi inawid ni David iti uneg ti paglakuan. Pinabungon ni David kalpasan nga impadas ni Luming dagiti kawes. Arinpauyuen ni Luming ngem adda rimat kadagiti matana.

"Kababain kenka," kinuna ni Luming idi rummuardan iti pagtagilakuan.

"'Nia't pagbainam," inkidday ni David. "Adda met bassit urnongko ken kayatko man a pumimpintas pay ti... i-ipagko!"

Agturongdan iti pagurayan ti lugan idi adda kellaat a nagsardeng a kotse iti abayda.

"David!" impukkaw ti babai a nakalugan sa nagdardaras a dimsaag.

Kasla awan nangngeg ni David. Pinartakanna ti nagna. Inunaanna ni Luming.

"David," inkalbit ni Luming a nangkamat kenkuana. "Aw-awagannaka 'diay babai..."

"Ha?" nagsarimadeng ni David. Tinaliawna ti babai. Arintarayen ti babai nga immasideg kenkuana. Rinakepna ni David.

"David, I spent a lot of time looking for you..." kinuna ti babai sana pinidil ti timid ni David.

Immibbet ni David iti babai. "Miss, d-dika am-ammo, nagbiddutka!"

"Siak ni Luz, ti girlfriendmo! Remember me?"

"Ngem dika am-ammo, Miss, ita la a makitaka!" impilit ni David. "Intan Luming..." Ginuyodna ti takiag ni Luming ket immadayoda.

"Wait," kimmamat ti babai, iniggamanna ti takiag ni David. "Diak agbiddut! Sika ni David a kaayan-ayatko. Isuna laeng ta ngimmisit ta kudilmo ken kasla mannalonen ti aruatmo. Ken dayta bosesmo..."

"Miss, pasensia... Talaga a dika am-ammo!" impatangken ni David. Ginuyodna manen ti ima ni Luming nga itay pay a maburburtiaan. Nabati ti babai a masmasdaawan.

"David, pudno kadi a dimo am-ammo daydiay a babai?" inamad ni Luming idi makaadayodan.

"S-Saan, Luming." Nagwingiwing ni David.

"'Pay ngarud nga ammona ti naganmo?" Agim-imbestiga ti boses ni Luming.

"Nairanrana laeng siguro..."

Naperdian ti Sarao a naglugananda iti ruburob a kapanagan ti karayan. Kasano ngamin ket pasahero met aminen ti tuktok kada bakrang ti lugan. Nagnagnada manen. Asidegdan iti purokda ngem nagtalinaed a naulimek ni David. Nanipud ididissaagda iti naperdian a lugan, saanen a matagtagari no di pagunian ni Luming. Ammo ni Luming nga adda timmaud a parikut daytoy. Ket kayatna nga ammuen. Masigurona nga adda pakainaigan ti babai a nasagangda idiay ili itay. Ngem no pudno ti sinasao ti babai, apay koma a naglibak ni David? Wenno malagipna laeng `di ipupusay ni Luis a kabsatna? Wenno saanna laeng a maibaga nga agsublin 'diay Mindanao ta rigatenna a maikawakami iti ipapanawna? Dagitoy a saludsod ti pakariribukan ti panunot ni Luming ket pati isuna ket mairamraman payen a di matagtagari. Sapay a kastoy la't panangpampanunotkon kadaytoy a tao? nakunana iti unegna.


NAKAPANGANDAN iti pangmalem ngem kaskasdi a di maun-uni ni David. Nadlaw met ni Nana Maria ti kinaulimek daytoy. Pinanawanna dagiti plato nga in-innawanna sa nagturong iti puon ti mangga a pagtugtugawan ni David.

"'Nia kad' ti parikutmo, barok?" inamadna.

"Ah, awan, nana, awan met ket." Mapilpilit ti isem ni David.

"Dimo ibaga nga awan, barok, ta marukodko ita tignaymo," intunton ti baket. "'Pay a dimo ibaga ta bareng no makatulongkami?"

"'Nia kad' ngamin ti pagkaskastaam, David," insaruno ni Luming nga immasideg iti yanda. Ubbana ni Marife a balasangna. "Itay pay la malem a kastaka?"

Saan a naguni ni David. Immanges laeng iti nauneg. Nagwingiwing ni Nana Maria sana innala ti ubing nga ubba ni Luming ket simrekdan iti balay. Immabay ni Luming iti nagrungarong a ramut a pagtugtugawan ni David. Ngem timmakder ni David. Kasla saan a maikari a makiabay ken ni Luming. Tinangad ni Luming. Nagsabat dagiti matada. Nagpinnerrengda. Natibkeren dagiti mata ni Luming a nanglaban kadagiti mata ni David. Agpakpakaasi dagiti mata ni David. Kasla adda kayat nga ibuksilan ti barukongna ngem dina maipeksa.

"David, pangngaasim ta 'bagam no adda problemam ta..." ngem saan a naituloy ni Luming ti sawenna ta timmallikuden ni David a nagturong iti kalapaw.

Burburtia ken ni Luming ti ganggannaet ita a tignay ni David. Dagiti matana, kasla agpakpakaasida!

Di agangay, nalagipna ni Luis idi agar-arem pay laeng kenkuana. Managbabain idi ni Luis ket kasdiay ti langa dagidi matana. Agayat ngata kaniak? Imposible. Ipagnak. Baloak ken addaanak iti anak. Asawak `di nagpukaw a kabsatna!

Naatap ti ridep ken Luming iti karabianna. Agballiballikid iti iddana. Kasla masinsinit ti bagina. Nalagipna ni Luz, ti babai a nakitada itay idiay ili. Nagmurareg. Ah, kaluksawko didiay a garampang a babai! naingarietna.


NASAPA a nakariing kabigatanna. Nariwet pay laeng ngem nakaluton. Agdaydayyeng.

Simrek a sigaganaygay iti kuartona kalpasan a nakadigos. Naguper iti sango ti sarming. Nabayag a binuybuyana ti nasippukel a pammagina. Inyusongna dagiti kawes a ginatang ni David idi kalman. "Hmmm, agpayso a bagay kaniak dagitoy a lupot," indayaw ti nakemna. "Immubing ti langak..."

Natektekan a nagur-uray ken ni David. Umalasaisen ngem di pay nagparang iti paraanganda. Dati, nakapamigaten iti kasta nga oras. Imbasketna dagiti taraon ta mapanna idanon iti kalapaw. Amangan no adda sagubanit ni David.

Nadatnganna a siririkep ti ridaw. "David?" inyawagna. Ngem awan simmungbat. Naisipna a naimas pay laeng ti turogna.

Nagtarus iti igid ti waig. Nagtugaw iti simminublan a bato. Nasisirap iti nasin-aw a danum ti waig a tuktukoden dagiti sipapalanguad a raya ti sumirsirip nga init. Napakidem. Nagarapaap.

Nakitana iti panunotna ti maysa a nakalablabbaga a sabong nga am-ampayagan ti nakangisngisit a kulibangbang ken... Timmuklaw ti kakaisuna a panakkelen a karpa iti palibtok. Nawarsian ti rupa ni Luming. Napaisem.

Nalagipna ni David. Napan iti ridaw ngem nakarikep pay laeng. Inkeddengna a riingen. Umaldawen ket mabisinan. Tinugtogna ti ridaw. Awan simmungbat. "David?" impukkawna ngem awan latta naguni. Induronna ti rikep. Saan a nakabalunet. Simmirip. Awan ni David iti akikid a papag. Nagtibbayo ti barukongna. Sinapulna ni David iti lawlaw ti kalapaw. Awan. Adda met ti nuang a nakaparnged iti puon ti bayabas.

"David... David!" Immaweng ti pukkawna ngem awan latta simmungbat. Simrek iti uneg ti kalapaw. Adda bassit a laga a nakitana iti rabaw ti papag. Pimmigsa ti kebbana.

Immasideg ket kasta unay siddaawna idi makitana ti naguneg iti laga.

"Nagadun a kuarta!" Nangalaan ngata ni David iti kastoy kawadwadna a kuarta?"

Mabutbuteng a nangmatmat kadagiti nareppet a kuarta. Adda nakitana a sobre a nakaparabaw. Agpigpigerger ti imana a nangpidut ti sobre. Para kaniak, nakunana idi mabasana ti naganna iti rabaw ti sobre. Linuktanna ket agtugaw iti iking ti papag sa nakaun-uneg dagiti angesna a nagbasa:

Luming,

Karaman daytoy a surat ti insaganak para kadakayo. Kuarta nga agdagup iti walopulo ribu a pisos. Panagkunak, umanayen a pangrugianyo a sumagpat nga umadayo iti rigat ti agdama a biag.

Napalalo a reggetko nga agyan koman ditoy sibayyo ngem bayat dagiti aglabas a kanito, ad-adda met a diakon masarkedan daytoy timmaud a rikriknaek. Isu nga inkeddengkon ti pimmanaw. Diak kayat a marakrak ti panagtalekyo kaniak isu nga uray napalaus ti panagayatko kenka ket inkarigatak nga inlimed daytoy a rikna!